Inspirerend voorbeeld: Een Gezond en Gelukkig Zwartewaterland voor alle inwoners

Een Gezond en Gelukkig Zwartewaterland voor alle inwoners. Dat is het streven van de gemeente Zwartewaterland. En dat blijft niet bij mooie woorden, want inmiddels hebben bijna 50 organisaties zich aangesloten bij deze krachtige ambitie. Dat leidde gelijk tot 4 nieuwe projecten en daar komen er nog veel meer bij. ‘Onze droom is dat in 2028 88 procent van onze inwoners de gezondheid als goed of zeer goed ervaart’, verwoordt wethouder Jan van der Poel het streven van Zwartewaterland. 

Het begon allemaal met het opstellen van de Preventienota. Daarin beschrijft de gemeente ambities op zes leefgebieden, die aansluiten op het bekende spinnenwebmodel van Machteld Huber. Vanuit die leefgebieden, die variëren van meedoen en vitaliteit tot ontmoeting en veiligheid, maken de gemeente en maatschappelijke partijen een vertaling naar de dagelijkse praktijk.  

‘We praten niet alleen met bestuurders’, legt Van der Poel uit. ‘Maar vooral ook met inwoners en professionals uit het werkveld. We hebben bijvoorbeeld inspiratiesessies georganiseerd, met professionals, verenigingen en inwoners. Op basis daarvan is ons Preventie-akkoord geschreven. Niet alleen met ambities tot 2024, maar ook vier jaar verder. Want een generatie veranderen kost tijd, dat kan niet in een paar jaar.’ 

Op 26 januari werd dit Preventieakkoord ondertekend. Dat was de officiële start van de samenwerking. Huisarts Jacqui van Kemenade, auteur van het boek ‘Een shotje leefstijl’, inspireerde hierbij de deelnemers om naar het hele plaatje te kijken. Van der Poel: ‘Ze had een voorbeeld van een jongen die kwam met eczeem op zijn oren. Dan kan je een zalfje voorschrijven en klaar. Maar door verder door te vragen kwam ze erachter dat hij de hele dag zat te gamen met een koptelefoon op. Samen zijn ze op zoek gegaan wat hij nog meer leuk zou vinden en nu klimt hij in een klimhal. Dat betekent meer geluk en gezondheid voor hem, maar ook minder zorgkosten, een win-win dus.’ 

Bij gezondheid denken mensen niet alleen aan lichamelijke gezondheid maar bijvoorbeeld ook aan meedoen, zo blijkt uit onderzoek. ‘Werk, vrijwilligerswerk en voldoende inkomen zijn dan dus heel belangrijk’, legt collega-wethouder Maarten Slingerland uit. ‘Daarom hebben we ook op deze onderdelen ambities. Zo moet in 2028 72 procent van de inwoners vanaf 18 jaar betaald werk hebben. Een stijging van 4 procent. En 92 procent van onze inwoners kan dan rondkomen van het inkomen. In 2020 was dat nog 89 procent.’ 

Strategisch beleidsadviseur René de Vent benadrukt dat de gemeente de ambities alleen waar kan maken in samenwerking met de inwoners, het verenigingsleven en maatschappelijke partners vanuit de sectoren zorg, wonen, welzijn, economie, veiligheid. ‘Het recente Integraal Zorgakkoord en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) bieden mogelijkheden om de gezamenlijke ambities te vertalen in praktische projecten en programma’s’, aldus De Vent. ‘Maar wel vanuit een gedeeld eigenaarschap en ieder vanuit zijn of haar eigen rol en expertise.’ 

Bijvoorbeeld in Hasselt, waar een huisarts samen met de fysiotherapeuten een leefstijlloket organiseert. De Vent: ‘In plaats van een pil of een verwijzing naar een specialist krijgen inwoners een leefstijladvies vanuit de huisartsen. Met een buddy kunnen ze meteen de stap zetten naar iets wat bij hen past. Ook willen we daarnaast meer inzetten op bewustwording. Bijvoorbeeld supermarkten betrekken, die gezondere producten kunnen promoten. Of de horeca, die alert kan zijn op drinkgedrag van de jeugd. Alleen samen kunnen we meters maken.’ 

Alcoholgebruik onder de jeugd is in Zwartewaterland, zoals in veel gemeenten, een aandachtspunt. ‘Mensen vragen: Gaan jullie nou die keten droogleggen? Maar als je dat doet gaan jongeren elders drinken en die keten hebben ook een rol in verbinding maken en vriendschappen sluiten’, weet Van der Poel. ‘We zetten veel liever in op bewustwording. Op het Agnieten College vertellen een ervaringsdeskundige en onze jongerenwerker bijvoorbeeld wat middelengebruik teweeg brengt. Dat besef moeten we op de wagen brengen zodat we jongeren motiveren om zelf die gezondere keuzes te maken.’ 

Een krachtig punt van Zwartewaterland is de sociale cohesie, denkt Slingerland. ‘Hier kijken mensen nog naar elkaar om. En als iemand enthousiast is omdat zijn of haar kwaliteit van leven is verbeterd, dan werkt dat aanstekelijk. Noaberschap speelt hier nog echt een rol. Dat kunnen we op een positieve manier in zetten. Het thema Gezond en Gelukkig Zwartewaterland wordt ook meegenomen in het overleg met de pastores, omdat Zwartewaterland nog een bloeiend kerkelijk leven heeft.’ 

De betrokkenen in Zwartewaterland zijn trots op wat in beweging is gekomen. ‘Er zijn meer gemeentes bezig met Positieve Gezondheid. Maar ik denk dat onze aanpak vrij uniek is omdat we alle maatschappelijke thema’s met onze samenwerkende partners meteen integraal vertalen naar de praktijk. Zo werkt het als een olievlek’, zegt De Vent. 

Meer weten over de aanpak van Zwartewaterland? Neem dan contact op met strategisch beleidsadviseur René de Vent. Email: r.devent@zwartewaterland.nl  en/of gezondengelukkig@zwartewaterland.nl